WSTĘP
 

W tym odcinku poradnika pokażę, jak poradziłem sobie z montażem układu stereo w naszym Atari.

Projekt dołożenia drugiego układu dźwiękowego jest na tyle prosty, że aż dziw bierze, że inżynierowie Atari (a przynajmniej ci, którzy później wprowadzali serię XL lub XE) nie wykonali tego zabiegu już na swoich deskach kreślarskich [PORKEY to jednak nowy układ].

Ale nie ma co się martwić. W jedno popołudnie jesteśmy w stanie zamontować układ stereo do naszego Atari.

Obecnie nie ma potrzeby kombinowania samemu z nalutowywaniem drugiego POKEY-a na tego, który jest w Atari (a tak początkowo wyglądała przeróbka). Lotharek produkuje odpowiednie układy, które w bardzo prosty sposób możemy samemu zamontować. Cena profesjonalnie przygotowanej płytki z elementami elektronicznymi nie jest wysoka, więc nie ma co się zastanawiać. Musimy jednie pamiętać o tym, że do przeróbki potrzebny nam jest drugi POKEY, którego musimy wcześniej zdobyć na własną rękę. Najprostszym rozwiązaniem wydaje się być wylutowanie go z drugiego (i uszkodzonego!) Atari. Mnie kiedyś udało się kupić kilka sztuk nowych układów...

PRZERÓBKA

Płytka produkowana przez Lotharka wygląda tak:

Jest to troszkę uboższa wersja od finalnej. Akurat Lotharek miał takie niedokończone jeszcze płytki, kiedy go odwiedziłem. Płytki, które są w sprzedaży posiadają dodatkowo przylutowane piny oraz podstawki pod POKEY-e. Ja te elementy musiałem dodać samodzielnie.

Na początek dobrze jest zajrzeć na stronę Lotharka, gdzie możemy zapoznać się z instrukcją montażu układu. Jak to u Lotharka - instrukcja jest po angielsku.

W moim przypadku najpierw muszę przylutować goldpiny.

Teraz lutujemy podstawki pod dwa układy dźwiękowe.

I już mamy wersję płytki, jaką można kupić u Lotharka.

Teraz montujemy złącza. Jeśli zdecydujemy się na bezpośrednie lutowanie przewodów do płytki, to możemy darować sobie montaż pinów.

Zdecydowałem się na goldpiny kątowe, gdyż wydaje mi się, że tak będzie łatwiej po zamontowaniu układu na płycie głównej Atari przylutować przewody. Wyjątkiem jest tu złącze przełącznika, gdzie wlutowałem piny pionowo. Zrobiłem to z tego względu, iż posiadając już zamontowane rozszerzenie Ultimate 1MB, układ stereo rozbuduję o U-Switcha, dzięki któremu nie będę musiał montować żadnych przełączników w obudowie komputera. Przełączanie mono-stereo będzie realizowane w menu U1MB. Osoby, które nie mają U1MB i nie będą montować U-Switcha muszą zamontować odpowiedni przełącznik - po szczegóły odsyłam do instrukcji Lotharka. Jest tam ładnie przedstawione na zdjęciu, jak należy owy przełącznik połączyć z płytką.

Teraz musimy zlokalizować układ POKEY na płycie Atari. W modelu 130XE lub 65XE oraz 800XE, które montowane są na płytach 130XE (są to płyty ze złączem Expansion) układ POKEY jest w miejscu zaznaczonym na poniższym zdjęciu.

Ponieważ na płytach bez złącza Expansion (nie mówiąc już o serii XL) POKEY jest w trochę innym miejscu – lepiej odszukać go posługując się oznaczeniem C012294.

Jak już wiemy, który to scalak, to go wyciągamy.

Łatwo napisać, trudniej zrobić. Odessanie cyny z czterdziestu nóżek zajmuje chwilę.

Jak już mamy przygotowane miejsce do montażu, nie pozostaje nam nic innego, jak wlutować podstawkę... I tu przerwę, bo ja zrobiłem trochę inaczej. Ponieważ zależało mi na tym, aby płytka stereo była zamontowana jak najniżej jest to możliwe – nie montowałem podstawki. Wiem, to ryzykowne zagranie, ale cóż – zaryzykowałem i przylutowałem układ bezpośrednio do płyty. W razie problemów z płytką będzie kłopot z ponownym wylutowaniem... Każdy musi zdecydować sam, czy tego właśnie chce .

I o to chodziło.

Teraz wkładamy dwa POKEY-e.

Na powyższych zdjęciach widać też w miejscu podłączenia przełącznika dwie zworki (jumpery), które chwilowo zastępują układ U-Switch (lub przełącznik).

Łatwiejsza część pracy za nami .

Do płytki musimy teraz doprowadzić dwa sygnały. W zasadzie są trzy, ale w moim przypadku nie muszę podłączać sygnału oznaczonego 'Sr' ponieważ nie mam modulatora (usunąłem go przy montażu Ultra Video XE) i nie będę korzystał z sygnału antenowego. Sygnały, które musimy podłączyć to 'A4' i 'Bell'.

Zgodnie z instrukcją Lotharka, sygnały te znajdziemy na 13 nóżce procesora (A4) i 15 nóżce układu GTIA (Bell).

No to szukamy procesora 6502C (oznaczenie C014806) i jego trzynastej nóżki.

A teraz piętnastej nóżki GTIA (oznaczenie C014889 dla wersji PAL lub C014805 dla wersji NTSC i C020120 dla wersji SECAM).

Przygotowujemy sobie również kabelek do podłączenia gniazd cinch (RCA).

Wszystkie przewody lutujemy do płytki stereo.

Podłączenia przewodów "dźwiękowych" chyba nie trzeba dokładnie opisywać. Na płytce są bardzo czytelne oznaczenia: 'L' - to kanał lewy, 'P' - kanał prawy, 'Gnd' - to masa obu kanałów.

Całość wygląda mniej więcej tak:

Wypadałoby teraz przetestować, czy nasza praca nie poszła na marne. Podłączamy prowizorycznie komputer do monitora i zasilania. Wczytujemy i uruchamiamy SysInfo i dla pewności jakąś grę, która potrafi wykryć dwa układy dźwiękowe.

Działa, nie ma lipy!

Wypada dokończyć robotę i zamontować wszystko porządnie w obudowie.

Gniazdka cinch dobrze byłoby wyprowadzić z tyłu obudowy komputera.

Montowanie gniazd bezpośrednio do obudowy jest najprostszym rozwiązaniem, ale utrudnia późniejsze wyjęcie płyty, gdybyśmy chcieli coś naprawić lub dołożyć kolejne rozszerzenie. Poza tym wystające gniazda z obudowy nie wyglądają zbyt elegancko, więc lepiej będzie, jak gniazda zamontujemy na płycie głównej.

Przy okazji wymienię gniazdo monitorowe DIN5 na standard S-Video.

Do zamontowania nowych gniazd użyjemy takiego oto kątownika.

Ponieważ gniazda cinch mamy dwa, a w obudowie tylko jeden otwór (pozostałość po modulatorze), wiec musimy dorobić drugi.

Wyznaczamy środek nowego otworu.

Dobieramy odpowiednie wiertło.

I jazda...

Po chwili dodatkowy otwór mamy gotowy.

Teraz jeszcze otwory w kątowniku, w których to zamontujemy gniazda.

Montujemy gniazda i cały kątownik do płyty.

Wkładamy płytę z gniazdami do obudowy.

A tak to wygląda ze wszystkimi rozszerzeniami, które do tej pory zamontowałem.

Płytka stereo ukryła się pod taśmami i częściowo pod samym Ultimate 1MB. Teraz widać, dlaczego zależało mi na tym, aby umieszczona była odpowiednio nisko. Gdyby była wyżej, mogłaby "wejść w konflikt" z Ultimate, a tak wszystko do siebie pasuje.

I na razie to wszystko. Stereo mamy zamontowane. Do pełni szczęścia potrzebny jest jeszcze U-Switch. Na ten układ muszę zaczekać, aż ponownie odwiedzę Lotharka.

PODSUMOWANIE

Rozbudowanie Atari o drugi układ dźwiękowy nie jest trudne, jeśli skorzystamy z gotowej płytki oferowanej przez Lotharka. Wystarczy podstawowa umiejętność posługiwania się lutownicą.

Stereo nie jest obowiązkowym rozszerzeniem (jak np. rozbudowa pamięci RAM), ale miło jest posłuchać muzyki tworzonej specjalnie pod dwa POKEY-e. A jak już mamy grę (np. Yoomp!), która efekty dźwiękowe również ma w stereo – to już jest full wypas

Aktualizacja

--------------

Zapraszam do kolejnej części poradnika, czyli montażu układu U-Switch.